Ο Τομέας Γλωσσολογίας σύσσωμος θρηνεί με συντριβή την απώλεια της Δήμητρας Θεοφανοπούλου-Κοντού, που έφυγε από κοντά μας στις 18 Αυγούστου 2024.
Η Δήμητρα είχε λαμπρή σταδιοδρομία: πτυχιούχος της δικής μας Φιλοσοφικής Σχολής, συνέχισε τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όπου ειδικεύτηκε στην Ιστορικοσυγκριτική Γλωσσολογία και κυρίως στη Μυκηναϊκή Ελληνική, με επιστέγασμα την ολοκλήρωση, το 1970, της εξαιρετικά σημαντικής διδακτορικής της διατριβής με θέμα «Μορφολογική και σημασιολογική εξέταση των επιθημάτων*-yo/-eyo εις την Ελληνικήν». Ο επόμενος κύκλος σπουδών της, στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο (1970-1973), την οδήγησε στην απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος στη Θεωρητική Γλωσσολογία, ειδικότερα στην Ψυχογλωσσολογία και Γλωσσική Κατάκτηση και ιδίως στον κλάδο της Γλωσσολογίας στον οποίο έμελλε να αφήσει την ανεξίτηλη σφραγίδα της: τη Γενετική-Μετασχηματιστική Σύνταξη. Υπήρξε πρωτοπόρος τόσο στη διδασκαλία όσο και στην ανάλυση της ελληνικής γλώσσας βάσει της Γενετικής Θεωρίας. Υπήρξε δασκάλα όλων των Ελλήνων γλωσσολόγων που διακρίνονται τώρα στην Ελλάδα και διεθνώς, είτε άμεσα, στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, είτε έμμεσα, με τα διδακτικά της βιβλία και το ερευνητικό της έργο - έργο που παραμένει σημείο αναφοράς για τις επόμενες γενιές. Η καθολική αναγνώριση της επιστημονικής της προσφοράς ήρθε από νωρίς, όπως δείχνει η εκλογή της ως Καθηγήτριας ήδη από το 1981· ήταν η πρώτη γυναίκα του Τμήματος Φιλολογίας που εξελέγη στην ανώτατη βαθμίδα και μία από τις πρώτες στη Φιλοσοφική Σχολή. Στα σημαντικά επιτεύγματά της αξίζει να σημειωθεί ότι μαζί με την Ειρήνη Φιλιππάκη-Warburtonκαι τον Α.-Φ. Χριστίδη έθεσαν το 1980 τα θεμέλια της Ετήσιας Συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενός θεσμού που αποτέλεσε τη βάση όλης της σύγχρονης ελληνικής γλωσσολογίας. Η αναγνώριση της προσφοράς της φάνηκε στη συνέχεια και από το γεγονός ότι το 2007 το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών της χάρισε τον υψηλότερο τίτλο που διαθέτει για τα αφυπηρετήσαντα μέλη της δικής του κοινότητας, τον οποίο απονέμει με μεγάλη φειδώ: τον τίτλο της Επίτιμης Καθηγήτριας, ενώ το 2022 το Πανεπιστήμιο Πατρών την αναγόρευσε Επίτιμη Διδάκτορα.
Αυτή όμως δεν είναι παρά μόνο μία πλευρά της Δήμητρας Θεοφανοπούλου-Κοντού. Η Δήμητρα, η δική μας Δήμητρα, ήταν κάτι πολύ περισσότερο από μια επιφανή επιστήμονα: ήταν αντικείμενο θαυμασμού και σεβασμού, αλλά και μεγάλης αγάπης. Ήταν παράδειγμα ήθους σε κάθε επίπεδο, ακαδημαϊκό και ανθρώπινο. Οι επιτυχίες της δεν της δημιούργησαν την παραμικρή έπαρση, αντίθετα συνέχισε να φέρεται με τη σεμνότητα και την απλότητα που την χαρακτήριζε πάντοτε. Η γρήγορη εξέλιξή της μέχρι την ανώτατη βαθμίδα δεν μείωσε ούτε στο ελάχιστο τη διδακτική και τη διοικητική προσφορά της. Μέχρι την τελευταία μέρα της υπηρεσίας της δεν αρνήθηκε ποτέ να συμμετάσχει στις κρίσεις συναδέλφων σε όλη την Ελλάδα και μάλιστα ως μέλος των τριμελών επιτροπών, με όλο τον μόχθο που συνεπάγεται η συγγραφή των εισηγητικών εκθέσεων. Εμείς στον Τομέα ξέραμε ότι μπορούσαμε κάθε στιγμή να βασιστούμε στη βοήθειά της στο κάθε τι. Και όλα αυτά σε συνδυασμό με το αληθινό της χαμόγελο και με το διακριτικό αλλά μοναδικό της χιούμορ. Παρά τους χαμηλούς της τόνους, η Δήμητρα ήταν από τις πιο έντονες παρουσίες στον Τομέα. Είχε μια ήσυχη εσωτερική λάμψη που φώτιζε την καθημερινή μας ζωή. Μας έλειψε πολύ όταν έφυγε από την ενεργό υπηρεσία και μας λείπει ακόμη πιο πολύ τώρα.
Θα μας λείπει πάντα.
